Oğuz Türklerinin İslamiyeti Kabul Etmesi


Türklerin İlk İslamla Tanışması Türklerin Arapların yanında olması,bunun sonucunda da Araplar’ın Maveraünnehir’i ele geçirmesi ile süreç başlar.Bu da Talas Savaşı’na dayanır.Karahanlıların ilk Müslüman devlet olduğu tarihimizde görülür.Göçebelerin nasıl Müslüman olduğuna dair cevap bulamayız.Müslümanlarla temas fetihlerle sağlanır.Bu da 8.yy la tekabül etmektedir.Bu yy da girişilen fetihlerle Araplarla Türklerin sınır komşusu haline gelmiştir.Gene geniş bozkır alanlarına sınır komşusu olundu.

Türkler arasında ilk Müslümanlık bu bozkır alanlarda yaygınlaşır.Geniş bozkır alanları,Türkmen kimliğinin olduğu coğrafya bizim için önemlidir. Araplarla olan temaslarla birlikte ilk olarak Türk boyları Müslümanlaşıyor.Bunlar Karma ve Yağma boylarıdır.Karahanlılar Abdülkerim Saltuk Buğra Han zamanı İslamiyet’e geçen ilk Türk devleti olmuştur.Bozkır coğrafyasında dinin yayılışı 10.yy da peyderpey başlıyor.İslamiyet ve tanrı hakkında aralarında sorular sormaya başlıyorlar.Bunun akabinde aşiret reislerini Müslüman olduklarını belirtiyorlar. 
Kitleler halinde 13 .yy da bu dine geçiş başlar.Bunda Oğuzlar en büyük rolü oynarlar.Türkler kitleler halinde Müslüman olur.Türkler arasında siyasi ve askeri kanalla İslamiyet yayılmıştır.Türklerde mevcut olan yağmacı,savaşçı yapı ile,İslamiyette bulunan cihat anlayışı birbirine uyumludur.
Türklerin İslamiyeti kabul etmesini tek nedene bağlayamayız.Yayılmada esas amaç,etkili unsur doğrudan temaslar olmuştur.Bu temaslar sonucu İslamı anlatan kişiler olmuş ve böylece onlardan dini öğrenmeye başlamıştırlar.Bu etkileşim Türkleri etkilemişti.Burada tüccarlar da etkili faaliyetlerde bulunmuş,Arap tüccarlar buralarda dini yaymaya,anlatmaya başlamışlardı.Devletlerin de bazı faaliyetleri İslamın yayılmasında aracılık rolü üstlenmiştir.Bu coğrafyaya Araplarca koloniler kuruluyor.Devlet başka türlü politik uygulamaları destekler.
Yeni fethedilen yerlere Cuma Camileri yapılmıştır.Cazip uygulamalarla devlet Müslümanlaştırdığı oluyordu.Para verildiği bile oluyordu.Yani para karşılığı Müslüman olunuyordu.İslamı kabul edenlere itibar,makam veriliyordu.Etmeyenler ise onlarla mücadele verilip,çaba gösteriliyordu.Ayrıca kabul edenlere vergide cazip koşullar sunuluyordu.Müslüman olmayanlardan devlet haraç(kafa vergisi) alıyordu.Eğer dini kabul ederlerse bu vergiden kurtulmuş oluyorlardı.Abbasiler vergi politikasında bir takım teşvikler sağlamıştır.

Emevilerin politikası da önemlidir.Emeviler Arap milliyetçisidir.Emeviler zamanı İslamın yayılışı sekmeye uğradı.Özellikle İran ve Türkler Emevilerle dostane ilişkiler kuramaz.Ancak Abbasiler zamanı bu coğrafyaya elçiler yollanmış ve bu elçiler sayesinde Türkler İslamı öğrenmiş,onlardan bilgiler almıştır.Kurulan siyasi ittifaklar sayesinde İslam geniş alanlarda etkili olmuş ve yayılma fırsatı bulmuştu.
Türkler arasında İslamiyet bu kadar rahat ve kolay nasıl kabul ediliyordu?Pagon(putperestlik) ve semavi dinler dışında başka bir dinin yayılması kolaydır.Hristiyanlık ve Yahudilik dinlerinde başka bir dinin yayılması kolay  değildir.Dini bağnazlık,tutuculuk yoktur.Burada Cengiz Han’ın bakış tarzı önemlidir.Ona göre tanrı herkesin tanrısıdır ve saygı duyardı.Bu yüzden kendi halkını kendi iktidarı için duaya davet ederdi.Kut anlayışılık hakimdi.Dini manada hoşgörü olunca,bu faaliyetler sonucu din değiştirmeler olmuştur Türkler arasında.Yeter ki bu faaliyeti yapacak,gösterecek bir unsur bir zat bulunsun.Ayrıca devletlerde bulunan esir ve köleler de önemli bir etken olmuştur.Bu köleler 2 taraf arasında etkileşimi sağlıyor,İslamı tanıtarak önemli rol üstleniyorlardı.Bunlar daha çok sınır ve uçlarda  yer almıştır.

Yeni dinin inanç sistemi,ritüelleri farklı temaslarla yayılır.Eğitim burada önem arz eder ve fakilerin bu görevi üstlendiği görülür.İslam daha çok şehirlerde yayılmaya başlamış,nitelikli olarak şehirlerde yerleştiği görülür.Eğitim faaliyetleriyle insanlar insanlar İslam dinini öğrenirdiler.Göçebe coğrafyasında,bölgesinde İslamın yayılması için yoğun çaba gerektirmişti.Bu vazifeyi  de tüccarlar ve dervişler üstlenmişti.Tüccar bu bölgelere gelerek onlarla iyi iletişim kurmuştu.Tüccarlar için ‘canlı posta,uygarlık taşıyıcısı’gibi tanımlar yapılırdı.Tüccarlar misyonerlik faaliyetleri yürütmüşlerdi.İran’dan mal yükleyip Çin’e kadar götürmüş;burada da hem ticaret faaliyetini gerçekleştirmiş hem de İslamı yayma fırsatı bulmuştular.Tüccarların güzergah alanı Hazerm bölgesinden Bulgar topraklarına olan yerdi.Gene Hazar Denizi kıyısı boyunca Maveraünnehir’den Çin’e doğru olan kısım önemli faaliyet alanlarıydı.Bozkırlara yönelik seyahat düzenleyen tüccarlar da bulunurdu.Sınırlara uzak göçebelere gitmek karlı bir iştir.Çünkü buralardan hayvansal ihtiyaçlarını karşılardılar.
Dervişler,varlık sebepleridir.İrşad ruhuyla hareket ederlerdi.Bu dervişler de bozkır coğrafyasında önemli faaliyetler göstermiştir.Tekkeleri için ihtiyaç duyduğu malzemeyi halktan temin ediyordu.İslam propagandası Emevilerden beri yapılıyordu.Fakiler diğer şehir bölgelerinde etkin rol oynarken,bozkır coğrafyasında bu durum zordu.Bozkır halkına itap edemiyorlardı.Bu bölgede tasavvuf erbabının etkisi fazla oluyordu.Göçebeler arasında dervişler daha etkili olmuşlardı.Tıpkı Anadolu’daki gibi…Burada yetişen sufiler  İslam anlayışını etkili olarak yaymıştırlar.Özellikle Horasan,Semer kant ve Buhara’da kurdukları tekkeler,medreselerde bu vazifeyi görmüştürler

- Akademik bir konudur,Tarih Bölümünün dersi sırasında not tutulmuştur.

1 yorum:

  1. Adsız dedi ki...

    How to make money from gambling
    Betting Sites 1xbet That Accept PayPal · Betfair · Caesars · GVC หาเงินออนไลน์ Holdings · William Hill. · Betfred · Ladbrokes. · 메리트 카지노 주소 888sport.

Yorum Gönder

 
solucan gübresi