Osmanlıların siyasi otorite bakımından zayıfladığı dönem için kullanılır.Osmanlı tarihinde 1402 yılında Ankara Savaşı neticesinde zor duruma düşen devlet,5 Temmuz 1413 yılına kadar yani Çelebi Mehmet’in tahta geçene kadar olan 11 yıllık süreçtir.Timur’un Yıldırım Beyazıd’ı yenip Osmanlıları zor duruma düşürdüğü dönemin etkisidir.Beyazıd’ın 7 oğlu bulunmaktaydı.Ertuğrul Çorum’da vefat etmiş,Kasım’da daha küçük yaştaydı.Timur İsa’ya berat vermiş,nüfus kurmasını istemiştir.Osmanlılar dağılma ve parçalanma sürecine girmiştir.Birçok mücadele verilerek kurulan devlet bu dönemde kaos içinde bulunmaktadır.Şehzade ve Anadolu beyleri ile mücadeleler başlamıştı.Yıldırım’ın bazı oğulları Çelebi unvanını kullanmıştır.Bunun nedeni Yıldırım Bayezid'in eşi, Çelebi Mehmed'in de annesi olan Devletşah hatun sebebiyledir.
şöyle ki; Devletşah hatun, Mevlana'nın oğlu olan sultan Veled'in torunudur. sultan Veled kızını Germiyanoğlu Yakup bey ile evlendirmiş, Yakup bey'in bu kadından olan kızı Devletşah hatun da Yıldırım Bayezid'e gelin gitmiştir.Çelebi ünvanı 2.Beyazid’e kadar kullanılacaktır.Bu dönemden itibaren ‘şehzade’ünvanı kullanılmaya başlanılacaktır.Yıldırım Beyazid’in oğullarından Mehmet,İsa ve Musa Çelebi ünvanını kullanmışlardır.
İsa Çelebi ise savaşın ardından Balıkesir'e yerleşti. Timur'un şehri istilasından sonra onun onayıyla Bursa'da kardeşi Musa Çelebi ile savaşa girdi. Savaşın sonunda İsa Çelebi üstün gelerek, Musa Çelebi Kütahya'ya kaçtı. Bursa'da hüküm sürmeye başlayan İsa Çelebi'ye, 1403 yılında Mehmet Çelebi'nin mektupla yaptığı Anadolu topraklarını bölüşme önerisi İsa Çelebi tarafından kabul edilmedi. Bunun üzerine Mehmet Çelebi Amasya'dan Bursa'ya yürüyüşe geçti. İki kardeşin Ulubat'taki savaşından Mehmet Çelebi galip ayrıldı. İsa Çelebi Yalova'dan İstanbul'a geçti. Burada Süleyman Çelebi'nin Bizanslılarla 1403 yılında Bizans'ın lehine bir anlaşma imzalaması sebebiyle, İsa Çelebi Edirne'ye gönderildi. Süleyman Çelebi'nin kendisine rakip olarak Mehmet Çelebi'yi görmesi nedeniyle, İsa Çelebi'yi bir orduyla Mehmet Çelebi'nin üstüne gönderdi. Fakat Mehmet Çelebi İsa Çelebi'yi tekrar yenerek, kaçmasını sağladı. Candaroğlu beyliğine sığınan İsa Çelebi, bu tarihten sonra üç kez daha Mehmet Çelebi'ye saldırsa da başarı sağlayamadı. Karamanoğlu'na sığınan İsa Çelebi'yi, Karamanoğlu Mehmet Çelebi ile anlaşarak sınır dışı etti. Eskişehir'de Mehmet Çelebi'nin basınına uğrayarak boğdurulan İsa Çelebi, Bursa'ya Murad Hüdavendigar türbesine gömüldü.
Edirne'de hükümdarlık süren Süleyman Han, Mehmet Çelebi'nin ilerleyişine mani olmak için, Anadolu'ya sefere çıkarak Bursa'yı aldı. Çelebi Mehmet ise Amasya'ya çekilmek zorunda kaldı. Ankara'yı da kendine bağlayan Süleyman Han Osmanlı hükümdarı havasına girdi. Çelebi Mehmet kardeşi Musa Çelebi ile anlaşarak onu Rumeli'ye doğru sefere çıkarttı. Bunun üzerine Süleyman Edirne'ye doğru yola çıktı. Anadolu'da yalnız kalan Çelebi Mehmet, buradaki toprakların sahibi oldu. Çatalca civarında savaşan Süleyman ve Musa Çelebi'nin bu savaşından Süleyman Han galip çıksa da, Musa Çelebi toparlanarak Edirne'yi ele geçirip, Süleyman Han’ı 1410 yılında öldürdü. Cesedi Bursa'da Murad Hüdavendigar türbesine gömüldü.
Musa başarısını Mehmed’e borçludur.Musa’nın Edirne’yi kontrol altına alma,hükümdar olma gibi bir niyeti vardı.Rumeli’de yükselen Musa hemen Mehmed’in üzerine yürümez,durumunu sağlamlaştırır.Sırp-Bizans-Bulgarlar ile mücadele etmiştir.Süleyman Han zamanı 2.Manuel ile Gelibolu’da bir anlaşma yapılmıştı.Bu anlaşmaya göre Kartal,Gemze ve Pendik Bizans’a iade edilmişti.Bunun karşılığında da kendisine dokunulmayacaktı.Çelebi Musa bu yerleri geri alır ve 1411 yılında İstanbul’u kuşatır.Çandarlı’yı İstanbul’a gönderir.Musa tarafından sıkıştırılan Bizans Mehmet Çelebi’yi Bursa’dan İstanbul’a davet eder.Mehmet ile Rumeli’ye geçiş konusunda anlaşma sağlar.Fakat bu duruma Musa izin vermez.2 kardeş Çatalca’da karşılaşır ve Mehmet canını zor kurtarır.Anadolu’ya geri gelmek zorunda kalır.Musa’nın sert tutmları yüzünden devlet adamları yılgınlık gösterir.Bu davranışları yüzünden Rumelili beyler kendisinden uzaklaşır.Sırplarla yapılan işbirliği sonrası ipler tamamen atılır.Önemli bey olan Evenos Gazi’de Musa’dan desteğini çeker.Bu durum karşısında yalnız kalan Musa;beylerinin kardeşi Mehmed’in yanına geçmesi sebebiyle de Filibe’ye kaçar.Mehmet takibini sürdürür ve 2 kardeş Sofya’nın güneyindeki Çamurlu’da karşılaşır.Burada Musa yenilerek yakalanır ve 1413 yılında da öldürülür.Mehmet Çelebi’de kendisini Edirne’de hükümdar ilan eder.Mehmet çok zeki,kurnaz,becerikli birisiydi.Babasını Timur’un elinden kurtarma cesaretini gösterdi.Kendisi Osmanlıların 2.kurucusu sayılır.Onun sayesinde devlet ayağa kalkmış oldu.Bu arada Kasım ve kız kardeşi Fatma Gelibolu anlaşması neticesinde Bizans’a verilmişti.Bunlar Bizans sarayındadırlar.Diğer kardeş Mustafa ise Timur’un yanındaydı.O mücadeleye en son katılan kişidir.Timur ölünce serbest kalmıştır.Serbset kalmasından sonra Rumeli’ye geçer ve Mehmed ile mücadeleye girişir.1419 yılında o mücadeleyi kaybedince Bizans’a sığınmak zorunda kalmıştır.Çelebi Mehmet kardeşinin Bizans’ta kalması karşılığında bu devlete 300.000 akçe ödemiştir.Bizans da Mustafa’yı Limmi Adasında tutmuştur.2.Murat zamanı başa bela birisi olacaktır.Mustafa hakkında bir iddaa,onun Düzmece Mustafa diye anıldığına dairdirMustafa’nın kendi kardeşi olmadığını,tarihte böyle bir kişinin bulunmadığını bazı tarihçiler ifade eder.Peki öyleyse neden Mehmed ,kardeşi değilse Bizans’a para versin ?Gene Limmi Adasında tutulması için gayret göstersin?Tüm bunlar gösteriyor ki Mustafa Beyazıd’ın öz mü öz oğludur.
Bu devirde Anadolu beylikleri ne yapıyordu? Bu durumdan istifade edip Germiyan-Aydınoğulları-Saruhanoğulları-Menteşeoğulları yeniden canlanmıştır.Bağımsız olanlar da faaliyet gösterirdi.(İsfendiyar-Karamanoğulları)Bu beyler şehzadeler arasındaki mücadelelere karışıp kargaşadan yararlanırdılar.Aydınoğlu Cüneyt Bey buna örnektir.Kendisi devamlı kaybedenin yanında olmuştu.
Fetret Devri Mehmet Çelebi ile bittiğini söylemek mümkün değildir.Bu süreci unutmak,dağılmayı önlemek kolay bir hadise değildir.Mehmet’ten sonra da bu süreç kendisini hissetdirecektir.Mustafa,Mehmet ve 2. Murat döneminde devleti meşgul edecektir.Gene böyle şehzadelerin faaliyetleri olmuştur.Savcı’nın oğlu Davud,Haçlılarla birlikte Osmanlılara karşı mücadele vermişti.Süleyman Han’ın oğlu İstanbul fethi sırasında taht mücadelesi vermişti.Osmanlılar tarihi açısından şehzadelerin ayakta kalması tehlike arz ediyordu.Bu fetret dönemi olaylarını İstanbul’un fethi unutturacaktır.Bu dönem Rumeli beylerinin oynadığı rol önemlidir.Çünkü devamlı destek olunmuştu.Bu destek durumu Anadolu’da yoktu.Timur’dan yenen darbe endişe duyulmasına neden olmuştu.Bu yüzden Mehmet Çelebi ve 2.Murat Şahruh’a hediyeler yollardı.Osmanlılar devletin kuruluşunu Rumeli’den gerçekleştirmişti…
Mehmet Çelebi Beyazıd!ın 4.oğludur.Taht mücadelesine katılanlardan en küçüğüdür.Babasının sağlığında Amasya-Tokat-Sivas bölgesine sancak beyi olarak yollanır.Türkleri itaat altına almak zordu.Rumeli’de halkı itaat altına almak daha kolay olmuştur.Çünkü burada Osmanlılar istimaret politikası uygulamıştır.Eğer Osmanlılar bu topraklarda çekilirse eskiden buralara hakim olan güç geri gelecekti ve uyguladıkları politikalar sayesinde halkın baskı altında kalmasına neden olacaktı.Türklerde böyle baskı olmamıştır.Çelebi Mehmet diğer kardeşlerine nazaran zayıf olmasına rağmen onları halt edip başa gelmiştir.Fetret devri Osmanlılar açısından kayıp,Anadolu beyleri açısından kazançtır.İlhak edilen topraklar tekrardan ele geçirilir,işine gelen şehzadeleri desteklemişlerdir.Mehmet Çelebi zamanından itibaren Bizans-Sırp-Mora-Eflak devletleri Osmanlılara vergi vermeyi kabul ettiler.Mehmet bundan sonra Anadolu beylerini itaat altına almak için harekete geçti.Aydınoğlu beyi Cüneyt beyi mağlup eder.Böylece 1414 yılında Batı Anadolu tekrardan hakimiyet altına girer.Karamanoğullarına sefer düzenlemeden önce Candaroğulları üzerine yürüme niyetindedir.İsfendiyar oğulları Osmanlı hakimiyetini tanır.Böylece kuzeyde Osmanlılar rahatlamış oluyordu.Güneyde ise Memlukler hakimdi ve taraf olmasını engellemek adına onlara hediyeler göndermiştir.Tüm bunlardan sonra Konya kuşatması yapılır.Karamanoğulları fazla dayanamayıp barış ister ve akabinde Isparta verilir,Niğde-Kırşehir ilhak edilir.Bu sefere gidilirken Candaroğulları ile barış yapılmış,anlaşma yapılmıştı.Böylece de başarı gelmiştir.Venediklilere karşı sefer düzenlenir ve Çalı Beyi görevlendirir.Çalı Bey Gelibolu’ya gelir fakat burada öldürülür.Gene donanması yakılır.Bu karşılaşma Venediklilerle ilk karşılaşmadır.Macarlarla yapılan karşılaşmada kral Sİgismund,Niş’te ve Niğbolu’da Osmanlıları yener.Bu karşılaşmanın nedeni de Severin Kalesi’dir.Ayrıca Cüneyd beyi sancakbeyi yapar.Bu bir Osmanlı uygulamasıdır.Kendilerine karşı başkaldırı varsa o başkaldırı yapan devlet hizmetine alınırdı.Sonradan da icabına bakılırdı.
ŞEYH BEDRETTİN İSYANI
Bu isyan Mehmet Çelebi zamanı baş gösterir.Şeyh Bedrettin isyanı,dini karakterli isyan olarak meydana gelir.Daha çok siyasi içerikli olarak da karşımıza çıkar.Bu zat devrin alimlerindendir. Musa’nın 1,5 yıl boyunca hükmettiği dönemde kendisinin kazaskerlini yapmıştır.Dini amaçlardan siyasi amaçlar güden hale gelmiştir.Bu olay dönemim en önemli hadiselerindir.İslam alemimin en nüfuzlu alimlerindendir.Bütün merkezleri dolaşıp parlak eğitiminden sonra şeyhlik mertebesine ulaşmıştır.Kendisi alimliğin yanında zeki ve isyankar birisidir.Bilgi bakımından en ileri gelenlerindendir.Eserleri;
• Varidat
• Camiu’l-fusulin
• Letai'fü’l-işarât
• Teshil
• Meserretü’l-kulûb
• Ukudü’l-cevahir
• Çerağu'l-fütuh
• Nurü'l-kulub
İlim aleminde önemli şahsiyet olması nedeniyle Musa’nın dikkatini çeker.1415 yılında yaptıkları faaliyetler yüzünden İznik’e göçe tabi tutulur.Bu göçü Mehmet yaptırmıştır.Mehmet tek başına hakimdir bu dönem şeyhin başlattığı dini ve içtimai olayları izler.
Şeyh, Mısır dönüşü Halep,Konya ve diğer şehirlerde dolaşır.Edirne’ye gelerek anne ve babasının duasını alır.Musa’nın kazaskeri olur.Fakat sonraları mevkini kaybederek İznik’e göç ettirilir.Burada pek tekin durmaz,adamlarını yerleştirir.Yol açacak birileri lazımdı.Adamları İzmir’in güneyinde bulunan Çeşme-Karaburun’da halife tayin ederler.Bu halife de Börklüce Mustafa dır.Fanatik biri olan Mustafa,kendini baba ve ruhani reis olarak ilan eder;kendisi de ‘dede sultan’diye anılırdı.Torlak Kemal adında kendisine yardımcı biri çıkar ve bu şahıs Yahudi kökenlidir.O da Manisa civarına yerleşir.Kendilerinin eşitlik,dayanışma,yardımseverlik gibi sloganları bulunurdu.Her şeyde kom inal yaklaşım vardır.Kadınlar hariç herkes ortak olarak kullanılırdı.Börklüce Mustafa Aydın,Torlak Kemal ise Manisa civarında batini-Şii tarzda hareket etmeye başladılar.Bu anlayış,ahlakı değeri hiçe sayar;bireysel mülkiyeti,evlilik müessesi gibi kavramları dejenere etmiştir.Kısacası sosyal branşları ortadan kaldırmıştır.Bunlar insana cazip gelmiştir.Bu erkekler üzerine oynanan bir oyundur.Bu şeyhin konumuna zarar vermiştir.Şeyh,İsfendiyar topraklarına geçip,oradan da Kırım’a kaçmak ister.Fakat İsfendiyar beyi Mehmet’ten korktuğu için buna izin vermez.Şey bu durum karşısında Rumeli’ye geçer ve Yeni Zara’ya yerleşir.Buradan sırasıyla Zara-Silistre-Dobruca ya geçerek büyük propagandalar yapar.Kendisini burada padişah olarak ilan eder.Buradaki Hıristiyan halk dervişleri görünce Allah’a ibadet ediyor;onları gökten inen melek olarak görüyordular.Bu dervişler siyasi emelleri olan kişilerden oluşurdu.Selçuklulardaki Hassan Sabbah olayı ile benzeşmektedir.Bunlar Anadolu’da Manisa-Aydın-Karaburun’da büyük hareketlerde bulunmuştular.Mehmet büyük olaylarla karşı karşıya kalmıştır.BU Şii hareketini bastırmak için kendi beylerini yollar,varlık gösteremeyince de ciddi olarak tedbirler alır.Aydın sancakbeyi Süleyman ve Manisa sancakbeyi Timur bölgeye gönderilir fakat her ikiside öldürülür.Bu durum karşısında Amasya sancakbeyi Murat görevlendirilir ve bu asiler bozguna uğratılır.Torlak Kemal ve Börklüce Mustafa ağır bir yenilgi almıştı.Şeyh Bedrettin Yavudi ve Hıristiyan unsurları toplasa da dayanamaz ve teslim olmak zorunda kalır.Çelebi Mehmet karşısına çıkarılır ve ulemadan bir fetva istenir.Verilen fetva ise şeyhin sonunu getirecektir:Ölüm…Kendisi Serez pazarında 1421 de asılır.
1239-1240 yıllarında 2.Gıyasettin zamanında ortaya çıkan Baba İshak ayaklanması başa bela olduğu gibi bu isyanda başa dert olmuştur.Mehmet Çelebi vatana bir hediye olarak bu sorunu çözmüş,kurtarmıştı.Eğer Mehmet bu durumdan kalkamasaydı devletin durumu ne olurdu?Kritik zamanlarda böyle başarılı insanlar hep çıkmıştır.Eğer başta İsa-Musa olmuş olsaydı bu başarı sağlanamaz,isyancılar amacına ulaşırdı.Mehmet 1413-1421 yılları arası yani 8 yıl tahtta kalmıştı ve çok çok önemli işler yapmıştır.
Yükselme döneminin şaşalı padişahıdır.Devletin yıkılmaya yüz tuttuğu,parçalanmaya başladığı ortamda devleti ayağa kaldırmıştı.Fetret Devri’nde azmi ve zekasıyla büyük iş başardı.Osmanlı tahtına tek başına oturuyor.1399 yılında Yıldırım Beyazid tarafından Tokat-Amasya-Sivas bölgesinde sancakbeyi görevinde bulunmuştur.Burada Mehmet nüfuslanmış,büyük işler yapmıştı.Timur belası Anadolu’yu sıkıntıya soktuğu zaman Mehmet savaştan kaçar ve bölgesi olan Amasya’ya gelir ve bazı Türkmen beyliklerini kontrol altına alır.Daha yaşı 14’tür.Bu meziyetin nerden geldiği bellidir,genlerinde vardır bu yetenek.Mehmet,vassal ilişki dışında anlaşma ilişkisi kuruyor.Merkezi otoritenin devamlılığı için onlarla anlaşma yoluna gitmiştir.Kardeşleri İsa ve Musa’nın katı tutumları vardı.Devleti otoriter tarzda yönetirdi.Birçok beyde bu tarz yönetilmeyi sevmezdiler.Çünkü çok sıkılırdılar.Devlet yönetiminde çalışana,bu beylere hoşgörü ile yaklaşmak ve davranış göstermek gerekirdi.Aksi takdirde belli bir bedel ödetir ve buna en güzel örnek İbrahim Paşa’dır.Musa’yı yönetimi yüzünden satmıştır.
1413’te başa geçer geçmez Mehmet’in yaşadığı ilk problem Aydınoğlu Cüneyt Bey’di.Cüneyt,fırsattan istifade etmeye çalışan biriydi.Sırasıyla Mehmet’e isyan çıkaracak,sorun çıkaracak olan Musa,Şeyh Bedreddin,Mircia’yı desteklemiştir.Mehmet ilk bununla uğraşır ve Batı Anadolu’ya sefer düzenler.Buraları itaat altına alır,diğer beyliklerde Mehmet’e itaatlik bildirir.Cüneyt Bey isyancıdır.Onu Mehmet devlet hizmetine almış ve zamanla cezasını çekmiştir.Niğbolu’ya sancakbeyi olarak gönderildi.Mehmet Kastamonu ve çevresine sefer düzenler.Burada bulunan Candaroğlu İsfendiyar bey haberi alır almaz Mehmet’e itaatlik bildirir.Bu durum kabul gören Mehmet Karamanoğulları seferi için birlik ister.1415 yılında Konya kuşatılır ve Karamanoğlu Mehmet Bey barış istemek zorunda kalır.Yapılan anlaşma ile Seyidi ve Hamidi bölgeleri Mehmet’in kontrolüne geçer ve Mehmet buradan ayrılır.
İsfendiyar Bey fazla tekin durmaz.Oğlu kendisine isyan eder.Kasım,Mehmet’ten bir ricada bulunur.Çankırı-Kastamonu-Kalecik-Tosya bölgelerinin babasına verilmesini ister.Mehmet bundan razıdır ve İsfendiyar beyle görüşme yapar.O da Kastamonu hariç diğer toprakları Kasım’a vermiştir.Çelebi Mehmet bu meseleyi Kasım lehine çözer.İsfendiyar’ın rahat durmaması üzerine Çelebi Mehmet sınırı 1417 yılı itibariyle Ilgaz Dağı olarak belirler.Mehmet 2 yıl sonra yani 1419 yılında Canik(Samsun) bölgesine bir sefer düzenler.Bu yerler İsfendiyar topraklarıydı.Oğlu Murat ile birlikte lalası Biçeroğlu Hamza’yı Şehri alması için görevlendirir.Bu sırada Samsun’da yangın çıkar ve burada bulunan Cenevizliler şehri terk ederler.Osmanlı birlikleri bu şehri ele geçirmişti.Bu durum karşısında Candaroğlu hakimiyeti süren Hızır Bey 1419 da SAMSUN’U teslim eder.Bu bölge Canik olarak anılırdı.Bundan sonra Anadolu’da işleri düzene sokmaya gelmişti.Birçok beylik hakimiyeti tanımak zorunda kalmıştır.Bu mesele de çözüldükten sonra Batı Anadolu kıyılarına yöneldi.İtaat altında bulunmayan Kiklat adalarına donanma yollar(Yunanistan’ın güneydoğusunda yer alır).Donanmada bulunan Çalı bey burada yağma yapar.Esirlerle birlikte Gelibolu’ya gelir.Venedikliler Osmanlı üzerine donanma yollar.Gelibolu’da gerçekleşen savaş 1416 yılında olur.Osmanlı donanması yakılır ve Çalı Bey öldürülür.Lapseki’yi bombardımana tutarlar,İstanbul’a geçerler.2.Manuel’in arabuluculuğu ile barış görüşmeleri yapılır ve anlaşma sağlanır.Bu ilk deniz savaşıdır. Henüz deniz savaşı için donanma hazır değildi.Kesin olarak deniz donanması Kanuni Sultan Süleyman zamanında Barbaros’un katılımıyla kurulacaktır.
Eflak voyvodası Mircea en büyük rakiptir.Mehmet’e karşı olan rakiplerini yani,Musa,Şeyh Bedreddin ve Mustafa’yı desteklemiştir.Mircea ilk olarak elçi yollayıp Mehmet’e itaatlik bildirir sonra Macar kralı Sigismund’un desteği ile bu itaatlikten vazgeçerek karşı faaliyette bulunur.Sigismund’un amacı Mircea aracılığıyla Balkan nüfusunu ele geçirmekdi.Bunu da gerçekleştirmiş ve maşa gibi kullanmıştı.Mehmet Mora seferine çıkar ve Anadolu beylikleri anlaşma gereği ordu yollarlar.Mircea Osmanlılara karşı koyamayacağını anlar ve vermesi gereken 3 yıllık vergiyi öder.Ayrıca kendi oğlunu da rehin olarak verir.Severin kalesini alan Osmanlılar,Macarlarla karşı karşıya kalmıştır.Niş ve Niğbolu’daki savaşlarda Osmanlılar mağlup olur.Bu yenilgi neticesinde Osmanlılar daha denge siyaseti izlemek zorunda kalmıştır.Macarlarla çıkar ilişkisine dayalı dostluk kurar.Çelebi Mehmet dönemi durulan bir dönem değildir.
Anadolu’dan ayrılırken Timur,Mustafa’yı da alıp Semarkand’a gitmişti.Timur ölünce yerine geçen Şahruh Mustafa’yı serbest bırakır.O da Trabzon,Konya,Niğde üzerinden İstanbul’a gelir ve Bizans ile müzakere yapar.Kastamonu üzerinden Eflak’a geçer.Cüneyd Bey ile buluşur,Mircea’nın desteği ile faaliyetlerde bulunur.Bu faaliyet daha çok hakimiyet üzerine olmuştur.Fakat Rumeli beylerinden destek alamayan ikili istediklerini gerçekleştiremez.Mehmet,Rumeli’ye gelerek Selanik yakınlarında Cüneyd-Mustafa birliklerini bozguna uğratır.Bu ikili İstanbul’a kaçmak zorunda kaldılar.Selanik’i kuşatan Mehmet imparatorluktan Mustafa’yı talep etti.Fakat bu kabul görmeyince Mehmet,Mustafa’nın hayatı boyunca Bizans’ta tutsak olarak kalmasını ve bunun içinde 300.000 akçe verileceği koşuluyla anlaştılar.Bulunduğu ada Limni adasıdır ve burada Mondros Anlaşması imzalanmıştır.Mehmet öldükten sonra Mustafa devreye sokulmaya çalışılmıştır.Bu sırada Anadolu’da Şeyh Bedreddin isyanı yaşanmaya başlanılmıştır.kendisi mecburi olarak İznik’e gönderilmiş ve maaş bağlanılmıştır.Bu konuyu evvelki derste detaylandırmıştık…
Mehmet, son dönemlerini hastalık içinde geçirmişti.Tek bir isteği vardı o da oğlu Muradı tahta geçirmekti.Bunun için Mehmet tedbirini alır ve Bizans ile anlaşma yapar.Buna göre Murat başa geçecek ve diğer evlatlar Mahmut ve Yusuf Bizans’ta rehin olarak kalacaktı.Fakat bunun mümkün olması zordu.Mehmet öldüğünde Murat 17 yaşındaydı ve Amasya’da tecrübe kazanmıştı.Onun döneminde Rumeli halkı kendisine itaat etmişti.Fakat Anadolu için bu söylenemez.Çünkü buradaki Türkmenler konargöçer olduğundan itaat altına almak zordu.Belli güç karşısında isyan ederdiler.Safavilerle bu yüzden birlikte hareket etmişlerdir.Mehmet,oğlu Murat’ı Amasya’dan Edirne’ye çağırır.Çünkü kendisi son vakitlerini yaşıyordu.Nitekim de Murat Edirne’ye varmadan 1421 yılında Mehmet vefat eder.Saltanatı boyunca devleti sosyal ve siyasi açıdan eski gücüne ulaştıran Çelebi Mehmet,Osmanlılara çok başarılı bir dönem geçirtmişti.Av sırasında attan düşüp öldüğü de rivayetler arasındadır.Murat haberi alınca Edirne’ye değil direk Bursa’ya geçerek tahta oturur.
Fetret Devri 1413 de bitmişti.Çelebi Mehmet kendi dönemimde problemlerle uğraşmıştı.Timur sonrası Şahruh başa geçmiş ve Mehmet Çelebi’nin Anadolu seferlerine içerlenmişti.Mehmet’e mektup yazar ve mektubunda niçin töreni ilhaniyeye aykırı olarak hareket ettiğini sorar.Mehmet’te cevaben 2 hükümdar olmasının kendisi için tehlike oluşturduğunu bu durumun da düşmanlarına yaradığını belirtti.Ayrıca bu düşmanların fırsat kolladığını da mektubunda belirtmişti.Mektubu yazarak durumdan kurtulmaya çalıştı Mehmet.Şahruh güçlü bir yapının oluşmasını istemiyordu.Mehmet babası Bayazid gibi ağır ifadeler taşıyan cümleler kurmaz aksine kendisine riayet edeceğini belirtir.Şahruh’un Azerbaycan seferi ve işgali sonrası bu mektubu yazar.Timur tehlikesini en iyi şekilde yaşayan Osmanlılar aynı hatayı yapmaz ve onların istediklerini yaparlar
Çelebi Mehmet,Osmanlılar için çok önemlidir.Kendisi tarih kitaplarında devletin 2.kurucusu olarak görülür.Ankara Savaşı sonrası Amasya’ya kaçar ve bu zamanlar 14-15 yaşındaydı.Diğer kardeşlere göre küçüktü ama zekası,mütevaziliği sayesinde başa gelmişti.Amasya çevresi Danışmentlilerin eski toprağıydı.Onun başarıya ulaşmasında en büyük destek buradaki devlet adamları olmuştur.Hacı İvaz,Biçeroğlu Hamza iki önemli devlet adamıydı.Fetret Devri sonrası sultan ünvanı vermiştir kendisine.Bu da kendine olan özgüveni göstermekteydi.Vefat ettiğinde 30 yakın yara gözlemlenmiştir vücudunda.Vefat yılı 1421 Hazirandı ve kabristanı Bursa da idir.Mehmet’in ölümünden haberdar olan Manuel Mustafa’yı serbest bırakır.Ve böylelikle yeni kaos ortamı oluşmuş oluyordu.Fetret Devri gerçek manada bitmez.Murat dönemi de bu propagandalar devam edecektir.
Akademik bir konudur,Tarih Bölümünün dersi sırasında not tutulmuştur.
0 yorum:
Yorum Gönder